Rokosz sandomierski 1606–1609. Rzeczpospolita na politycznym rozdrożu

Szczegóły produktu Publikacja jest pierwszą pełną monografią rokoszu sandomierskiego − konfliktu w latach 1606−1609 między Zygmuntem III Wazą a częścią szlachty opozycyjnie nastawionej wobec króla i prowadzonej przez niego polityki. Pogłębiona i oparta na szerokiej bazie źródłowej analiza tego wydarzenia jest bardzo istotna, ponieważ w historiografii pojawiło się wiele mitów dotyczących wojny domowej. Rokosz był największym szlacheckim ruchem w XVII wieku i jednym z ważniejszych wystąpień szlacheckich w dziejach I Rzeczypospolitej. Jednocześnie, jak podkreślają historycy, był jedną z ostatnich prób emancypacji szlachty średniej i czasem pogrzebania planów Zygmunta III, dotyczących wzmocnienia przez niego władzy. Konflikt, który nie przyniósł zdecydowanego zwycięstwa żadnej ze stron, ujawnił pogłębiający się kryzys egzekwowania prawa w państwie polsko-litewskim i wykazał, że pozaparlamentarna próba naprawy Rzeczypospolitejnie ma szans na realizację. Autorka przedstawia przyczyny, analizuje przebieg i skutki trwającej ponad trzy lata burzy politycznej oraz stara się przybliżyć motywy działań przywódców rokoszu i czynniki determinujące eskalację konfliktu. Prowadzi także rzeczową polemikę z utrwalonymi opiniami i sądami, choćby dotyczącymi cezury w ruchu czy zagrożenia Rzeczypospolitej ze strony Gabriela Batorego w tym okresie. SPIS TREŚCI Wykaz skrótów / 9 Wstęp / 11 Rozdział I. Prolog / 28 I.1. Konflikty król – szlacheckie społeczeństwo w przeszłości / 28 I.2. Zygmunt III Waza na tronie polskim – między oczekiwaniami a rzeczywistością / 42 Rozdział II. Wybuch / 99 II.1. Sejmy zawiedzionych nadziei / 99 II.2. „Nietrudno jest pozyskać tłum – najtrudniej nim rządzić” – od Lublina do Janowca / 128 Rozdział III. W odmętach rokoszu / 160 III.1. Konsekwencje wymuszonego kompromisu / 160 III.2. Inter spem et metum – Jeziorna i Guzow / 199 III.3. Przywódcy rokoszu w oczekiwaniu na szlachecki werdykt / 229 Rozdział IV. Ku porozumieniu / 248 IV.1. Na drogach i bezdrożach kompromisu / 248 IV.2. Przełom w negocjacjach / 270 IV.3. Konwokacja w Krakowie / 288 Rozdział V. Sejm pacyfikacyjny / 308 V.1. Konsekwencje niewczesnych przeprosin / 308 V.2. Sejm pacyfikacyjny / 341 V.3. Rezultaty / 355 Rozdział VI. Rokosz – kwestie teoretyczne i praktyczne / 375 VI.1. „Tam obnoszone nie włócznie, lecz prawa, nie tarcze, lecz statuty” – miejsce rokoszu w dziejach nowożytnej Rzeczypospolitej / 375 VI.2. Praktyka rokoszu / 385 Rozdział VII. Pokłosie rokoszu / 399 VII.1. „Mocą panom nie zdołamy, prawem nie wygramy” / 399 VII.2. Zyski i straty w polityce zagranicznej / 419 VII.3. Rokosz a złamane kariery / 451 Zakończenie / 470 Summary / 479 Bibliografia / 481 Indeks osobowy / 507