Pamiętając komunizm w postkomunistycznej Europie – pamięć historii i historia pamięci

Szczegóły produktu Książka wieńczy ważny etap w badaniach podjętych i realizowanych przez Pracownię Badań nad Pamięcią Zbiorową w Postkomunistycznej Europie działającą w Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu od bez mała dekady. […]. Nie sposób nie zauważyć pewnego zdziwienia, a niekiedy wręcz zakłopotania, wielu uczonych, kiedy zetknęli się z nostalgią i tęsknotą za komunizmem, szczególnie gdy trzeba było odpowiedzieć na pytanie o ich źródła. Ten wyraz pamięci oddolnej kolidował bowiem otwarcie z głównymi treściami i dominującą tonacją pamięci oficjalnej. Wbrew podjętym wysiłkom badawczym analiza tego zjawiska ogranicza się w zasadzie do jego uwypuklenia i zaznaczenia jego obecności w mnemonicznej ikonosferze. Nie brakuje przy tym również błędnych wniosków i perspektyw, zawierających się nawet w samym określeniu „nostalgia” czy „tęsknota za komunizmem”. Nie chodzi przecież o chęć przywrócenia reżimu i władzy komunistycznej, lecz o silnie zakorzenione w indywidualnym lub pokoleniowym doświadczeniu życiowym spojrzenie na własną przeszłość nie tylko w kontekście prawdziwej lub kulturowo stymulowanej traumy, ale przede wszystkim z punktu widzenia teraźniejszości. Nie ulega bowiem wątpliwości, że podobnie jak pamięć nostalgia również jest funkcją postkomunistycznej teraźniejszości. Ze Wstępu do książki SPIS TREŚCI: Rigels Halili Wprowadzenie. Pamięć (p)o komunizmie – idee, praktyki badawcze, konceptualizacja / 9 Część I. Sztuka i kultywowanie pamięci Anna Ziębińska-Witek Pomniki na zesłaniu / 35 Katarzyna Taczyńska Bohaterowie pamięci w sztuce współczesnej na przykładzie wystawy Heroes We Love / Naši heroji / 53 Ewa Wróblewska-Trochimiuk Jugo-duchy. Pamięć przeszłości w przestrzeni muzealnej / 75 Melinda Harlov-Csortan Adoration versus Remembrance. Comparative Analysis of the Public Memorials Related to Communism in Budapest During and After its Existence as the Ruling Political Regime / 91 Część II. Pamiętając PRL Bartłomiej Różycki Replacing of Symbols in the Public Sphere – the Case of Decommunization in Poland / 115 Tomasz Czarnota Archiwum Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Lublinie jako uczestnik procesu konstruowania zbioru nośników pamięci po partiach komunistycznych w Polsce / 135 Adam Jaskólski Pamięć o PRL i komunizmie w serialu Świat według Kiepskich / 149 Michał Głuszkowski Pamięć o komunizmie w polskich magazynach wspomnieniowych / 163 Część III. Dyskursy pamięci – spojrzenie z perspektywy makro Maria Kobielska Pamięć wielokierunkowa po polsku. Wypracowywanie archiwum / 181 Urszula Kowalska-Nadolna Przedsiębiorstwo „pamięć”? Popkomunizm po czesku / 203 Ewa Szperlik Lęk przed „krwawym potopem”. Jugosławia Tity z perspektywy chorwackiej emigracji politycznej (1945–1990) / 219 Desislava Naydenova, Ewelina Drzewiecka Remembering Cyril and Methodius. A History of Slavic Enlighteners in (Post)Socialist Bulgaria / 243 Ilija Upalevski „The Good”, „the Bad” and „the Ugly”: A (Working) Typology of Attitudes Towards Communist Material Legacy in Post-communist Cultures / 271 Rigels Halili Instytucja a pamięć (p)o komunizmie – o działalności Instytutu Badań nad Zbrodniami i Następstwami Komunizmu w Albanii / 287 Część IV. Mikrokosmosy pamięci o komunizmie Agnieszka Laddach Kompleks Elektrowni ,,Żarnowiec” – miejsce pamięci czy zapomnienia? / 311 Paweł Kasprzyk Henryk Hałas dyrektor Kombinatu Cementowo-Wapienniczego „Kujawy”. Przykład komunistycznej biografii i jej pokłosie / 333 Angelika Pawlaczyk Okres socjalizmu a pamięć zbiorowa Rosjan-staroobrzędowców z ośrodka augustowskiego / 355 Część V. Obrazy i obrazowość pamięci po komunizmie Marcin Pigulak Społeczna recepcja obrazów polskiego podziemia niepodległościowego 1944–1956 w kinematografii Trzeciej Rzeczypospolitej / 377 Marta Zambrzycka Pamięć komunizmu w cyklu fotograficznym Arsena Sawadowa Zbiorowa czerwień (cz. 1 i 2) / 401 Część VI. Pisarze, literatura, pamięć Maja Staśko „konieczną formą nie celem jest komunizm”. Komunizm projektowany w poezji Szczepana Kopyta / 423 Łukasz Gemziak Naród versus inteligencja. Pamięć o ofiarach stalinizmu w krytycznoliterackiej debacie wokół Dzieci Arbatu Anatolija Rybakowa / 445