Wiek osiemnasty od kuchni. IV Kongres Badaczy Osiemnastego Wieku

Szczegóły produktu Książka jest pokłosiem IV Kongresu Badaczy Osiemnastego Wieku, zorganizowanego we wrześniu 2022 r. w Toruniu przez Wydział Nauk Historycznych i Wydział Humanistyczny Uniwersytetu Mikołaja Kopernika pod hasłem Wiek osiemnasty od kuchni. Organizatorom przyświecała intencja, aby wielkie problemy XVIII w. (polityka, kultura, edukacja) – rozpatrywane jako zjawiska izolowane bądź w ujęciu komparatystycznym – zostały poruszone od strony szczegółów dotąd nieujawnianych, niepodanych do ogólnej wiadomości, niejako „od kuchni”. Hasło kongresu było wyrazem pragnienia pokazania epoki z innej niż dotychczas perspektywy, przez pryzmat zjawisk rozwijających się poza głównym obiegiem czy nurtem oświecenia, zdarzeń rozgrywających się na prowincji, z dala od najważniejszych ośrodków politycznych i kulturalnych, z punktu widzenia postaci drugiego planu, często marginalizowanych i pomijanych. Na niniejszy tom składa się 39 artykułów, pomieszczonych w siedmiu częściach, i sześć głosów w dyskusji panelowej. SPIS TREŚCI: Wstęp / 11 JAROSŁAW DUMANOWSKI Oświecenie od kuchni. Jedzenie, smak i wiedza w XVIII w. / 23 TERESA KOSTKIEWICZOWA Człowiek (elit) oświecenia: między kuchnią a salonem / 41 Część pierwsza Kuchnia polityczna JACEK KORDEL O dostęp do wiedzy i władzy. Relacje dyplomatyczne na dworze saskim w okresie regencji Franciszka Ksawerego i w pierwszych latach panowania Fryderyka Augusta III (1764–1779) / 55 PAWEŁ ZAJĄC OMI Dyplomacja papieska a społeczność żydowska Rzeczypospolitej w połowie XVIII w. / 71 MONIKA JUSUPOVIĆ Metody tworzenia partii dworskiej na Litwie na przykładzie sejmiku wileńskiego / 87 MAGDALENA GAWLIK Trudne przypadki posła Wybickiego / 103 Część druga Oświeceniowe anomalie i rubieże stołu oświecenia BARBARA WOLSKA Wiersze erotyczno-obsceniczne oświecenia jako fenomen społeczno-obyczajowy i literacki oraz zapis strategii przekraczania seksualnego tabu / 117 KRYSTYNA KRAWIEC-ZŁOTKOWSKA W świecie wisielców i upiornej wyobraźni Jana Potockiego. Glosa do badań Rękopisu znalezionego w Saragossie / 153 DANUTA KÜNSTLER-LANGNER Poezja Józefa Baki. O makabrycznym festiwalu istot nieprzyjemnych / 169 STANISŁAW ŚWITLIK Praktyki żywnościowe w utopii XVIII w. / 183 ADAM KUCHARSKI Anomalie w przebiegu polskich podróży edukacyjnych XVIII w. – przestrogi i przewiny / 197 PAWEŁ MATYASZEWSKI Arzas i Ismenia Monteskiusza: obierki Listów perskich czy propozycja nowego menu? / 217 JANUSZ RYBA „Kulinarny” Rękopis / 235 IZABELLA ZATORSKA Spod stołu oświecenia: Koty Moncrifa z 1727 r. przeczytane Monteskiuszem z 1721 r. / 247 MAŁGORZATA SOKOŁOWICZ Literackie „okruszki”, literackie „obierki”. Obraz Egiptu w Pielgrzymce ks. Józefa Drohojowskiego… / 265 Część trzecia Buduarowe strategie. Między towarzyską konwencją a polityczną rozgrywką DARIUSZ ROLNIK Niewiasty w świecie „małej” polityki w czasach stanisławowskich. Przykład Marianny Chmarzyny, wojewodziny mińskiej / 285 EWA DANOWSKA „Wielka mądrocha”. Katarzyna z Potockich Kossakowska (1722–1803) / 305 KATARZYNA JAGIEŁŁO-JAKUBASZEK Urszula z Zamoyskich Mniszchowa i kulisy wizyty króla Stanisława Augusta Poniatowskiego w Wiśniowcu w 1787 r. / 315 AGNIESZKA LASZCZAK-SŁABY Anna Dobrogniewa z Jabłonowskich Lanckorońska (1745–1782), kasztelanowa kijowska. Baczna komentatorka życia salonowego w drugiej połowie XVIII w. / 333 PAWEŁ IGNACZAK Sztuka buduaru? Funkcje dzieł amatorskich polskich arystokratek drugiej połowy XVIII w. – rekonesans badawczy / 347 Część czwarta Nieoczywiste przestrzenie polskiego oświecenia FILIP WOLAŃSKI Nieoczywistość Orientu. Inność kulturowa Imperium Osmańskiego w relacjach polskich legacji dyplomatycznych w XVIII w. / 365 KLAUDIA SOCHA Rzeczpospolita pięciu alfabetów / 379 MAŁGORZATA CHACHAJ Uwagi o genezie i recepcji Pieśni dla ludu Juliana Ursyna Niemcewicza / 397 PAULINA PODOLSKA Szubrawstwo od kuchni. O pismach skonfiskowanych Ignacemu Szydłowskiemu / 417 Część piąta Polski wiek XVIII jako przedmiot badań porównawczych. Od studiów przypadków ku próbom syntezy MICHAŁ ZWIERZYKOWSKI Polskie drogi do budowy sprawnego państwa w XVIII w. Refleksje na temat przemian instytucji centralnych i terenowych Rzeczypospolitej na tle europejskich badań „oddolnego budowania państwa” / 435 ANNA GRZEŚKOWIAK-KRWAWICZ Polska myśl polityczna wobec oświeceniowych teorii państwa. Recepcja – dialog – odrzucenie? / 451 KATARZYNA GRZYMAŁA Adama Wawrzeńca Rzewuskiego Kasztelana Witebskiego o Formie Rządu republikańskiego Myśli – między staroszlachecką cnotą a russowskim afektem / 473 MAGDALENA KINGA GÓRSKA Inskrypcja w XVIII w. jako odzwierciedlenie przemian estetycznych i kulturowych / 485 MARCIN CIEŃSKI Literatura polskiego oświecenia w perspektywie europejskiej. Wokół stanu i perspektyw badań / 505 Część szósta Scena muzyczna od kuchni AGNIESZKA KOZYRA Muzyczność w teatrze Wojciecha Bogusławskiego jako element jego strategii marketingowej / 523 JOLANTA DYGUL La bella verità: Carlo Goldoni o teatrze muzycznym / 539 ALEKSANDRA KAJDAŃSKA „Bon air, grâce modeste” – Gottfried Taubert i jego instrukcje na temat etykiety i tańca w XVIII w. / 553 Część siódma Poeci od kuchni – badania nad poezją ROMAN DĄBROWSKI O estetycznej kuchni autorów późnooświeceniowych poematów / 569 ŻANNA NIEKRASZEWICZ-KAROTKAJA „Przypatrzcie się ptakom podniebnym”: „ptasia kuchnia” adaptacji piosenek ludowych w kulturze poetyckiej XVIII w. / 587 BOŻENA MAZURKOWA Warsztatowe wariacje Franciszka Dionizego Kniaźnina w poetyckich odsłonach Erotyków / 607 WOJCIECH KALISZEWSKI Portret poety leniwego. Stanisław Trembecki i jego pisanie / 625 KRYSTYNA MAKSIMOWICZ Poezja okolicznościowo-polityczna wobec biskupa wileńskiego Ignacego Massalskiego / 639 MARIA JANOSZKA Pieniądz, zysk i dar. Dyskurs ekonomiczny w Wierszach różnych Ignacego Krasickiego / 663 PAWEŁ PLUTA „Literacki stół” Józefa Maksymiliana Ossolińskiego / 683 Dokąd zmierza wiek XVIII? TERESA KOSTKIEWICZOWA Dokąd zmierza wiek XVIII? / 699 JERZY DYGDAŁA Dokąd zmierzają polskie badania nad XVIII w. (historia polityczna i społeczno-gospodarcza) / 703 FRANÇOIS ROSSET Głos w dyskusji panelowej podczas IV Kongresu Polskiego Towarzystwa Badań nad Wiekiem Osiemnastym / 711 DARIUSZ ROLNIK W drodze do poznania i zrozumienia XVIII w. / 717 MICHAŁ ZWIERZYKOWSKI Dokąd zmierza wiek XVIII, czyli gdzie powinni kierować swe kroki badacze XVIII stulecia? / 721 TOMASZ CHACHULSKI „Poeci od kuchni” i inne problemy badań nad literaturą polskiego oświecenia / 727