Komparatystyka i interpretacja. Nowoczesne badania porównawcze wobec translatologii

Szczegóły produktu Książka ta jest próbą diagnozowania kondycji (po)nowoczesnej komparatystyki i zarazem formułowania stojących przed nią zadań w społeczeństwie medialnym, w wielokulturowym świecie. Aktualną sytuację „dyscypliny poza dyscypliną” rozpatruję w możliwie najszerszym świetle, z uwzględnieniem zarówno pierwszych koncepcji pojawiających się w XIX wieku (m.in. propozycje komparatystów francuskich, idea Weltliteratur Goethego, instytucjonalne działania Hugona von Meltzla), jak też najnowszych koncepcji komparatystów zachodnioeuropejskich i amerykańskich (m.in. George’a Steinera, Susan Bassnett, Gayatri Ch. Spivak, Emily Apter, Davida Damroscha). Historia kształtowania się głównych tendencji komparatystyki literackiej objaśniana jest między innymi przy użyciu trzech metafor: wieży Eiffela, World Trade Center oraz wieży Babel. Zmierzenie się z rozmaitymi propozycjami komparatystów, jak również propozycjami badaczy zjawisk intermedialnych oraz interkulturowych prowadzi w konsekwencji do nowego spojrzenia i na samą komparatystykę literacką, i — zwłaszcza — na działanie komparatystyczne (nowy paradygmat myślenia spod znaku komparatystyki kulturowej wiąże się przede wszystkim z odejściem od niegdysiejszego etno- i eurocentryzmu). Nowoczesną komparatystykę pojmuję w rezultacie nie tyle jako wciąż rozszerzany obszar zagadnień i nieograniczoną ekspansję w wymiarze instytucjonalnym, ile jako efekt myślenia, które umożliwia w dzisiejszym świecie „dekolonizację nas samych”, jako praktykę interpretacyjną głęboko osadzoną w codziennej egzystencji. Perspektywa interkulturowości otwiera tym samym nowe horyzonty komparatystyki XXI wieku. Andrzej Hejmej – pracuje w Katedrze Teorii Literatury Wydziału Polonistyki UJ. Autor książek: Muzyczność dzieła literackiego („Monografie FNP”, Wrocław 2001, wyd. II: Wrocław 2002, wyd. III: Toruń 2012) oraz Muzyka w literaturze. Perspektywy komparatystyki interdyscyplinarnej („Horyzonty Nowoczesności”, Kraków 2008, wyd. II: Kraków 2012), redaktor tomu Muzyka w literaturze. Antologia polskich studiów powojennych (Kraków 2002), współredaktor tomów Intersemiotyczność: Literatura wobec innych sztuk (i odwrotnie). Studia (Kraków 2004) oraz Dysonanse. Twórczość Stefana Kisielewskiego (1911–1991) (Kraków 2011). Publikował m.in. w „Kulturze Współczesnej”, „Pamiętniku Literackim”, „Przestrzeniach Teorii”, „Tekstach Drugich”. SPIS TREŚCI Komparatystyka kulturowa: interpretacja i egzystencja I. Pro et contra II. Trzy komparatystyki III. „Dyscyplina nomadyczna” Część pierwsza PERSPEKTYWY NOWOCZESNEJ KOMPARATYSTYKI Interdyscyplinarność i badania komparatystyczne I. Uwagi wstępne II. Wokół interdyscyplinarności III. Komparatystyka literacka – interdyscyplinarność IV. Komparatystyka interdyscyplinarna V. Komparatystyka kulturowa VI. Konkluzje Dialogowość i nowa komparatystyka I. Epoka dialogu II. Dialogowość: logika relacji III. Dialogowość: rozumienie IV. Komparatystyka kulturowa versus etnocentryzm V. Komparatystyka – inność – „dekolonizacja” Niestabilność komparatystyki I. Symptomy „niezdyscyplinowania” II. Komparatystyka: model nowoczesności III. (Geo)polityka IV. Działanie komparatystyczne Część druga PRZESTRZENIE INTERMEDIALNOŚCI Intermedialność i literatura intermedialna I. Paradygmat intermedialności II. Reperkusje – nowe literaturoznawstwo III. Próby teorii IV. Egzystencja: inter-esse V. Literatura intermedialna Tekst intermedialny – reżyserowanie rzeczywistości (Arw Stanisława Czycza) I. „Hybryda tekstowa” II. (Teksto)logiczny splot III. Tryb intermedialny IV. Reżyserowanie rzeczywistości V. Egzystencja Estetyka intermedialności Stefana Themersona (St. Francis & The Wolf of Gubbio or Brother Francis’ Lamb Chops) I. Opera (aperta) II. W labiryntach awangardy III. Opera semantyczna IV. „Pierwotna tragedia” Część trzecia INTERKULTUROWOŚĆ I KOMPARATYSTYKA XXI WIEKU Interkulturowość – literatura – komparatystyka I. Uwagi wstępne II. Od wielokulturowości do interkulturowości III. W tyglu badań interkulturowych IV. Komparatystyka i przekład V. Translacje Świat nie przedstawiony. Felietonistyka Kisiela I. „Alchemia” felietonu II. Umysł kontradykcyjny III. Zwiedzający Polskę w Centre Pompidou IV. (Nie)obecność Kisielewskiego V. Wschód−Zachód – „pomost obrotowy” VI. „Dziennik duszy” W „wielokulturowym świecie” Ryszarda Kapuścińskiego I. Wyjście poza schemat: Fiction – non-fiction II. Wielokulturowy świat III. Wielokulturowość czy interkulturowość? IV. Tożsamość – inny – dialog V. „Europejczyk zdetronizowany” Komparatystyka i (inna) historia literatury I. Iluzja (nie)tożsamości II. Weltliteratur – nacjonalizm (reperkusje) III. Reaktywacje: Weltliteratur, literatura światowa IV. Konstelacje komparatystyczne V. Pasaże i refrakcje: literatura – „filologia narodowa” – komparatystyka Bibliografia Nota bibliograficzna Indeks nazwisk Summary