Kultura wsi w egodokumentach

Szczegóły produktu Zasadniczym celem niniejszej publikacji nie jest budowanie teorii egodokumentów, roztrząsanie stopnia estetyzacji tego typu wypowiedzi czy wyjaśnianie związanych z tym zawiłości metodologicznych. Bardziej interesuje nas pytanie, na ile omawiane formy wypowiedzi autobiograficznej mogą być pomocne w badaniach antropologicznych, zwłaszcza w jej nurcie historycznym i etnograficznym. Książka została bowiem pomyślana jako rodzaj monografii próbującej wyłuskać z egodokumentów wyrastający z nich obraz kultury wsi, a w zasadzie wiele obrazów, gdyż trudno mówić o jednej spójnej wizji świata, jeśli rozważania oparto na różnorodnych materiałach co do czasu ich powstania (od XVIII do XXI wieku) oraz tworzących je podmiotów. Mamy zarówno spojrzenie elit – szlachty, księży, zakonnic, regionalistów, jak i – w większości przypadków – autoprezentację przedstawicieli warstw chłopskich. Z tej perspektywy egodokumenty, z całym swoim subiektywizmem, wybiórczością podejmowanych tematów i różnorodnością motywacji ich spisania, pozwalają rekonstruować nieoficjalne oblicza danej kultury; w wypadku niniejszego tomu – obrazu kultury wsi. SPIS TREŚCI: Od redakcji / 7 Część I. KULTURA WSI W DZIENNIKACH, PAMIĘTNIKACH I LISTACH Violetta Wróblewska Kultura wsi w Dziennikach podróży (1789–1805) Stanisława Staszica / 15 Łukasz Wróbel Oblicza wsi i jej mieszkańców w świetle XVIII-wiecznych dzienników podróży / 31 Izabela Drozdowska-Broering Po „gorączce brazylijskiej”. Pamiętniki emigrantów z pierwszych dekad masowego osadnictwa na południu Brazylii / 47 Aleksandra Kmak-Pamirska Wizerunek podlaskiej wsi w XIX wieku – rekonstrukcja obrazu na podstawie relacji pamiętnikarskich wybranych rodzin szlacheckich / 63 Anna Kwaśniewska Obraz wsi kaszubskiej we wspomnieniach Bolesława Jażdżewskiego / 79 Jolanta Piekarska Codzienność borowiackiej rodziny w 1982 roku opisana w listach / 99 Część II. WIEŚ W CHŁOPSKICH PAMIĘTNIKACH Jacek Poniedziałek Dwa modele etosu chłopskiego w pamiętnikach okresu II Rzeczypospolitej / 119 Roksana Sitniewska Przemiany ludowych obrzędów rodzinnych ukazane w pamiętnikach/chłopskich / 133 Elwira Wilczyńska Niemcy w kulturze wsi polskiej XIX i początku XX wieku w świetle/pamiętników chłopskich / 157 Anna Zdanowicz Czytelnictwo chłopów w okresie Drugiej Rzeczypospolitej w świetle materiałów pamiętnikarskich (wybrane zagadnienia) / 181 Hanna M. Łopatyńska „Ciemnego chłopka” recepta na Polskę. O nieznanym pamiętniku Jana Drabikowskiego z Kujaw / 197 Część III. KULTURA WSI – MIĘDZY DOKUMENTEM A KREACJĄ Agnieszka Przybyła-Dumin Rekonstrukcja historii rodów i obiektów na podstawie badań Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie” / 213 Igor Borkowski Reminiscencje ludowości w nekrologach zakonnych / 235 Damian Kasprzyk Wieś i jej kulturowe wartości w autobiograficznych narracjach regionalistów / 249 Artur Trapszyc Wypowiedziane przez rybaków i zapisane przez etnografa. Opracowania wywiadów terenowych jako rodzaj dokumentu osobistego / 265 Agnieszka Gołębiowska-Suchorska Między egodokumentem a kreacją – Spas Kozacki według Darii Uswiatowej / 281 Marta Muzioł „Niema (…) i boleśniejszych i czystszych na ziemi, jak łzy rodziców nad dziećmi swojemi”. Językowy obraz relacji międzyludzkich i stanów emocjonalnych w wiejskich inskrypcjach nagrobnych (na przykładzie cmentarza w Drzycimiu) / 301 Spis fotografii / 313