Historia sceptycyzmu. W poszukiwaniu spójności

Szczegóły produktu Książka jest pierwszą całościową rekonstrukcją dziejów sceptycyzmu (od starożytności po współczesność). Należy zarówno do historii filozofii, jak i epistemologii. Z jednej strony przedstawia rozwój sceptycyzmu, z drugiej wskazuje na jego niespójność. Analiza stanowisk sceptyckich przy wykorzystaniu narzędzi pojęciowych współczesnej epistemologii, zwłaszcza teorii gier językowych Ludwiga Wittgensteina i teorii aktów mowy Johna Searle’a, sugeruje, że niespójność ta ma charakter pragmatyczny. Nie jest to sprzeczność logiczna, lecz sprzeczności pomiędzy treścią głoszonych tez a milczącymi założeniami aktu ich stwierdzenia. Wprawdzie sceptycyzmu nie można uznać za prawdziwy bez popadnięcia w niespójność, jednak odgrywa on pozytywną rolę w rozwoju wiedzy, demaskując jej rozmaite ograniczenia i inspirując do ich przekraczania. Wstęp / 9 Część I. Pojęcie i rodzaje sceptycyzmu Rozdział 1. Genealogia terminu „sceptycyzm” / 15 Rozdział 2. Ewolucja pojęcia sceptycyzmu / 21 Starożytny sceptycyzm jako zawieszenie sądów pretendujących do prawdy / 21 Średniowieczny sceptycyzm jako uznanie słabości ludzkich sądów wobec Bożej wszechmocy / 22 Nowożytny sceptycyzm jako wątpienie o wartości sądów pretendujących do wiedzy / 23 Współczesny sceptycyzm jako paradoksalna teza o nieistnieniu wiedzy i nieistnieniu znaczeń / 25 Rozdział 3. Rodzaje sceptycyzmu i pojęcia pokrewne / 29 Część II. Sceptycyzm starożytny Rozdział 1. Wątki sceptyczne u filozofów przedpirrońskich / 41 Rozdział 2. Pirron z Elidy i sceptycyzm etyczny / 47 Rozdział 3. Sceptycyzm akademicki (Arkezylaos i Karneades) / 63 Rozdział 4. Neopirronizm Ainezydema i Agryppy / 79 Rozdział 5. Sekstus empiryk – summa starożytnego sceptycyzmu / 93 Pojęcie i kryterium prawdy / 95 Znaki i dowody / 102 Krytyka fizyki, etyki i innych nauk / 111 Obrona spójności sceptycyzmu / 120 Najnowsze interpretacje broniące spójności / 124 „odrzucenie drabiny” – czy Sekstus akceptuje samorefutację? / 134 Pragmatyczna niespójność sceptycyzmu Sekstusa / 138 Podsumowanie sceptycyzmu starożytnego / 144 Część III. Chrześcijańska recepcja sceptycyzmu i jego rozwój w średniowieczu Rozdział 1. Wczesnochrześcijańska recepcja sceptycyzmu / 149 Rozdział 2. Krytyka sceptycyzmu akademickiego u św. Augustyna / 153 Rozdział 3. Sceptycy średniowieczni przed Wilhelmem Ockhamem (Jan z salisbury, Henryk z Gandawy, Piotr Aureoli) / 161 Rozdział 4. Wilhelm Ockham – sceptycyzm i fideizm / 171 Rozdział 5. Ockhamiści i sceptycyzm zainspirowany bożą wszechmocą / 177 Mikołaj z Autrecourt / 178 Jan z Mirecourt / 181 Podsumowanie sceptycyzmu średniowiecznego / 184 Część IV. Sceptycyzm nowożytny Rozdział 1. Początki sceptycyzmu nowożytnego / 189 (Erazm z Rotterdamu, Gianfrancesco Pico della Mirandola, Francisco Sanchez) / 189 Rozdział 2. Sceptycyzm Michela de Montaigne’a / 197 Wątki starożytne / 197 Wątki chrześcijańskie / 204 Wątki renesansowe / 206 Próba uniknięcia zarzutu niespójności / 209 Kontynuatorzy Michela de Montaigne’a (Pierre Charron, François De la Mothe le Vayer) / 212 Rozdział 3. Hipotezy Kartezjusza i radykalizacja sceptycyzmu nowożytnego / 215 Hipoteza snu i złośliwego demona / 217 Idealizm i pogłębienie sceptycyzmu / 220 Sceptycyzm metodyczny / 223 Próba odsunięcia hipotez sceptycznych / 226 Sceptycy między Kartezjuszem a Davidem Hume’em (Pierre Daniel Huet, Blaise Pascal, Pierre Bayle) / 233 Rozdział 4. David Hume i poszukiwanie spójności sceptycyzmu / 241 Nawiązanie do tradycji starożytnej / 241 Akceptacja kartezjańskich hipotez / 245 Poszerzenie argumentów sceptycznych / 248 Instynkt jako ratunek przed sceptycyzmem / 253 Krytyka sceptycyzmu totalnego/ 254 Poszukiwanie spójności sceptycyzmu umiarkowanego / 257 Dialektyka sceptycyzmu i naturalizmu / 259 Rozdział 5. Sceptycyzm transcendentalny Immanuela Kanta i sceptycyzm pokantowski / 263 Immanuel kant a tradycja sceptyczna / 263 Jałowość sceptycyzmu i akceptacja metody sceptyckiej / 265 Sceptycyzm transcendentalny / 267 Sceptycyzm u Georga Wilhelma Hegla / 271 Sceptycyzm fryderyka Nietzschego/ 274 Podsumowanie sceptycyzmu nowożytnego / 278 Część V. Sceptycyzm współczesny Rozdział 1. Problem sceptycyzmu i zmiana pojęcia wiedzy na początku xx wieku / 283 Pragmatyzm / 283 Filozofia analityczna / 291 Fenomenologia i egzystencjalizm / 300 Rozdział 2. Peter Unger i współczesny sceptycyzm Kartezjański / 305 „Wiedza” jako absolutny termin graniczny / 305 Hipoteza złośliwego uczonego i mózgu w pojemniku/ 309 Inni sympatycy sceptycyzmu / 313 Rozdział 3. Dyskusja ze sceptycyzmem kartezjańskim / 317 Wiedza nie wymaga pewności (falibilizm) / 317 Wiedza nie rządzi się regułami dedukcji (Robert Nozick) / 319 Wiedza nie wymaga wiedzy o wiedzy (eksternalizm) / 321 Standardy dla wiedzy są zmienne (kontekstualizm) / 323 Uzasadnienie nie wymaga przejścia procedury uzasadniania (Michael Williams) / 330 Niespójność hipotezy mózgu w pojemniku (Hilary Putnam) / 336 Rozdział 4. Sceptycyzm znaczeniowy kripkego–wittgensteina / 341 Eksperyment myślowy z kwusem i powtórka z niespójności / 341 Praktyka językowa ratunkiem przed sceptycyzmem / 346 Sceptycyzm znaczeniowy odnoszący się do innych umysłów / 349 Sceptycyzm odnoszący się do danych samoświadomości / 352 Podsumowanie sceptycyzmu współczesnego / 356 Zakończenie. Pragmatyczna niespójność sceptycyzmu / 359 Wykaz wybranych skrótów / 367 Bibliografia / 369 Kalendarium i geografia sceptycyzmu / 393 Summary / 395 Indeks osobowy / 399