Metody i narzędzia budowania społecznej odporności na dezinformację: od fact-checkingu po edukację medialną

Szczegóły produktu Książka porusza problematykę dezinformacji, długofalowych sposobów jej zwalczania oraz strategii, metod i narzędzi wykorzystywanych w tym procesie. Publikacja jest osadzona w obszarze nauki o informacji, ale zakresem rozważań nawiązuje także do pedagogiki, psychologii społecznej i informatyki. By oddać kompleksowy charakter zjawiska dezinformacji, na łamach książki omówiono modele rozpoznawania dezinformacji, metodyki weryfikacji informacji stosowane przez wybrane organizacje fact-checkingowe na świecie oraz narzędzia technologiczne wspomagające rozpoznawanie i weryfikację informacji. Poza doraźnymi sposobami walki z fake newsami (fact-checking) w książce przedstawiono także aspekty związane z długofalowymi działaniami edukacyjnymi. W tym celu zestawiono inicjatywy dotyczące edukacji informacyjnej w różnych krajach UE i scharakteryzowano wybrane inicjatywy edukacyjne wspierające walkę z dezinformacją w Polsce i na świecie. Zaproponowano także zestaw rekomendacji dla projektujących kursy e-learningowe związane z obroną przed dezinformacją. SPIS TREŚCI Wykaz skrótów / 9 Wstęp / 13 Rozdział 1. Dezinformacja jako determinanta infodemii / 18 1.1. Istota dezinformacji / 19 1.2. Typologie dezinformacji / 28 1.2.1. Podział dezinformacji według kryterium intencji źródła / 28 1.2.2. Podział dezinformacji według kryterium treści / 30 1.2.3. Podział dezinformacji według kryterium strefy oddziaływania / 40 1.3. Skala dezinformacji / 42 1.4. Zjawisko infodemii / 45 Rozdział 2. Przeciwdziałanie dezinformacji / 54 2.1. Modele rozpoznawania dezinformacji / 54 2.2. Rekomendacje organizacji międzynarodowych / 67 2.3. Fact-checking / 72 2.4. Narzędzia technologiczne wspomagające rozpoznawanie i weryfikację informacji / 84 Rozdział 3. Znaczenie kompetencji medialnych i edukacji medialnej w przeciwdziałaniu oraz zwalczaniu dezinformacji / 88 3.1. Istota kompetencji medialnych / 89 3.2. Edukacja medialna a kompetencje medialne / 92 3.3. Działania instytucji międzynarodowych w zakresie edukacji i kompetencji medialnych / 97 3.3.1. Najważniejsze inicjatywy regulacyjne Unii Europejskiej / 97 3.3.2. Działalność UNESCO na rzecz edukacji medialnej / 101 3.4. Edukacja medialna w krajach Unii Europejskiej / 104 3.4.1. Austria / 105 3.4.2. Belgia / 107 3.4.3. Bułgaria / 112 3.4.4. Chorwacja / 113 3.4.5. Cypr / 115 3.4.6. Czechy / 116 3.4.7. Dania / 117 3.4.8. Estonia / 120 3.4.9. Finlandia / 121 3.4.10. Francja /122 3.4.11. Grecja / 123 3.4.12. Hiszpania / 125 3.4.13. Holandia / 127 3.4.14. Irlandia / 132 3.4.15. Litwa / 134 3.4.16. Luksemburg / 136 3.4.17. Łotwa / 138 3.4.18. Malta / 140 3.4.19. Niemcy / 141 3.4.20. Polska / 143 3.4.21. Portugalia / 147 3.4.22. Rumunia / 149 3.4.23. Słowacja /151 3.4.24. Słowenia / 154 3.4.25. Szwecja / 156 3.4.26. Węgry / 158 3.4.27. Włochy / 160 Rozdział 4. Wybrane inicjatywy edukacyjne wspierające walkę z dezinformacją w Polsce i na świecie / 162 4.1. Projekty realizowane w Polsce / 162 4.1.1. Akademia Fact-Checkingu / 163 4.1.2. Platforma Edukacyjna Demagog / 165 4.1.3. #FakeHunter Edu / 168 4.1.4. CovidHub Edu / 170 4.1.5. Sposób na dezinformację / 172 4.1.6. Zdezinformowani / 172 4.1.7. Projekt „Dezinformacja – sprawdzam” / 173 4.1.8. Cyberodporni / 174 4.1.9. MedFake / 175 4.1.10. Pozostałe inicjatywy / 176 4.2. Projekty realizowane na świecie / 178 4.2.1. EUvsDisinfo / 179 4.2.2. MediaNumeric / 181 4.2.3. Fake news & Elders / 182 4.2.4. SMILES / 183 4.2.5. FI.DO / 185 4.2.6. Nyhetsvärderaren / 186 4.2.7. Italian Digital Media Observatory (IDMO) / 188 4.2.8. Fermi. Fake News Risk Mitigator / 190 4.2.9. Spotted. School Policies to Tackle and Detect Fake News / 190 4.2.10. Checkology / 191 Rozdział 5. Gry online jako narzędzia edukacji medialnej w walce z dezinformacją / 194 5.1. Edukacyjny wymiar gier / 194 5.2. Gry dotyczące dezinformacji a teoria inokulacji / 197 5.3. Przegląd edukacyjnych (i naukowych) gier dedykowanych problematyce dezinformacji / 199 5.3.1. Authenticity / 200 5.3.2. Bad News / 203 5.3.3. Fajnie, że wiesz! / 205 5.3.4. Go Viral! / 207 5.3.5. BBC iReporter / 210 5.3.6. Cranky Uncle / 212 5.3.7. Fake it to make it! / 214 5.3.8. Find the Fake / 215 5.3.9. Harmony Square / 217 5.3.10. NewsFeed Defenders / 219 5.3.11. Politricks / 221 5.3.12. Real, LOLZ, Oops or Fake No. 1 i No. 2 / 224 5.3.13. Spot the Troll / 225 5.3.14. Spotting Misinformation + Disinformation / 227 5.3.15. The Fake News Game / 229 5.3.16. Troll Factory / 231 Rozdział 6. Obrona przed dezinformacją – zalecenia dla projektujących szkolenia e-learningowe / 234 6.1. Metodyka projektowania szkoleń e-learningowych / 234 6.1.1. Cele nauczania / 235 6.1.2. Efektywność / 238 6.1.3. Etapy tworzenia / 241 6.1.4. Elementy grywalizacji / 243 6.2. Dobre praktyki w zakresie tworzenia efektywnych szkoleń e-learningowych / 246 6.2.1. Informacje ogólne / 246 6.2.2. Struktura i nawigacja / 247 6.2.3. Treści / 247 6.2.4. Materiały dodatkowe / 250 6.2.5. Komunikacja / 256 6.2.6. Ewaluacja / 257 6.3. „Detektor Kłamstw” – propozycja szkolenia e-learningowego / 257 Zakończenie / 264 Bibliografia / 268 Spis tabel i ilustracji / 305 Indeks przedmiotowy / 309