Polityka kierunków neoawangardy węgierskiej (1966-80)

Szczegóły produktu Seria ARS VETUS ET NOVA. Tom XXXVIII Politykę kierunków neoawangardy węgierskiej generowały zatem dwa czynniki. Z jednej strony był to kształt tworzonego w tym czasie dyskursu historii sztuki ukierunkowanego na zachodnie kategorie pojęciowe, z drugiej – język sztuki ukierunkowany na politykę, którego polem twórczym było semantyczne pole minowe. Zaabsorbowanie artystów językiem politycznym – pojęciami muru, klatki, kostki brukowej, a także zaangażowanie intelektualne w takie wydarzenia jak interwencja wojsk Układu Warszawskiego w Czechosłowacji – powoduje, iż analizy dzieł odsłaniają niezwykle świadomy język oraz kategorie, którym język historii sztuki – oparty na prymacie kategorii kierunków artystycznych – nie jest w stanie sprostać. To właśnie „semantyczne pole minowe” było przedmiotem zainteresowania artystów, jednakże dla badacza jawi się ono jako podwójnie zaminowane – nie tylko za pomocą kategorii ideologii marksistowskiej, ale także zachodnich kategorii pojęciowych. Pisanie o sztuce neoawangardy węgierskiej możliwe jest tylko w oparciu o podwójnie zaminowane pole semantyczne. Piszący zmuszony jest zatem uważać na każdy krok. Praca jego jest pracą sapera – polega nie na unikaniu min, lecz umiejętnym ich wysadzaniu, mistrzostwo – na niepozostawianiu nowych. Dr Magdalena Radomska – adiunkt w Instytucie Historii Sztuki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, postmarksistowska historyczka sztuki i historyczka filozofii, doktorantka w Instytucie Filozofii UAM. Specjalizuje się w sztuce w czasach komunizmu oraz w postkomunistycznej Europie. Zainteresowania badaczki obejmują także marksizm oraz krytykę kapitalizmu w sztuce i filozofii. Radomska otrzymała stypendia w Courtauld Institute of Art w Londynie, w Universytecie Loránda Eötvösa w Budapeszcie oraz w Węgierskiej Akademii Nauk. Dyrektorka i wykładowczyni kursu „Writing in Humanities after the Fall of Communism” w Central European University w Budapeszcie. Autorka publikacji przetłumaczonych na sześć języków obcych. Członkini AICI węgierskiej i polskiej. Obecnie Magdalena Radomska pracuje nad doktoratem z filozofii (postmarksizm), publikacją dotyczącą sztuki i kryzysu oraz sztuki w postkomunistycznej Europie. Spis treści Wstęp I. W KIERUNKU USTALENIA JĘZYKA – DYSKUSJE 1. Spór, którego nie było, i spór o desygnaty 2. Sumus 3. Czy wasza historia sztuki jest historią waszej sztuki? II. CIAŁO Z/DEZ/ORIENTOWANE POLITYCZNIE 1. „Autystyczny” komunikat 2. Projekcja i przezroczystość, czyli ciało zbyt nagie i niewystarczająco nagie 3. Nieznacznie uszkodzona dialektyka 4. Nagość jako brak munduru 5. Lektura Marksa w deszczu 6. László Lakner: Milczenie artysty jest niedoceniane Ciało niemożliwe do rozebrania 7. Warsztat Peczeński – w kierunku ciała Metamorfoza malarza Bodyartowe muzeum przyszłości Ciało spętane Maska przyrośnięta do twarzy Wolny czas Ferenca Ficzka 8. Aseksowny pop-art 9. Brakujący element Erotyczne szachy 10. Red-y made Niepogrzebane zwłoki Dwie barwy czerwieni Opresyjna fi gura Maurer Red-y made 11. Niepolitycznie polityczne ciało III. SEMANTYCZNE POLE MINOWE 1. Mur i klatka Mur berliński jako de Sausurre’owska kartka papieru Przed i za murem Telegram wysłany przez granicę cenzury Mur/krata zamiast ciała Klatka jako butelka Kleina 2. Komunistyczna zamrażarka 3. Kostka brukowa 4. Emigracje Cicha jakość Raz wyjechaliśmy Emigracja z dyskursu metropolii 5. Coca-Cola z wódką Zakonserwowany komunizm Zdradliwa czerwień coca-coli Sierp w barwach narodowych 6. Pogoda Budapeszteński deszcz 7. Pomylone pojęcia 8. Polityczny egzystencjalizm – małe i wielkie narracje W obliczu wielkich narracji Odwrócenie od świata zewnętrznego 9. Czeski błąd Tłumaczone i nietłumaczone słowa Rezygnacja z roszczeń własnego języka Knedle śliwkowe Lusterko do golenia za 6.80 Ft Przenośny okop dla trzech osób Czechosłowackie radio Zraniony nóż Czeski błąd 10. Podwójnie zaminowane semantyczne pole minowe – nowe kierunki neoawangardy węgierskiej Pseudo Play art Sztuka apelacji Od gyagyaizmu do rakos-izmu Kontekstualizm Amiről one can not speak, darüber muss se taire – w kierunku tłumaczenia IV. KIERUNKI ABSTRAKCJI 1. Koń umiera, ptaki odlatują 2. Przemilczanie kierunku abstrakcji 3. W kierunku pogoni 4. Ku syntezie gestu. Od gestu niepowtarzalnego przez powtarzalny do powtarzalnie niepowtarzalnego Ku informelowi Od informelu Gest wałka Repetycja Quasi-gest 5. Zimnowojenna schizofrenia 6. W kierunku historii sztuki węgierskiej Niezastany Zachód W kierunku folkloru Abstrakcja Baka ku konceptualizmowi Miasto Postmodernizm 7. W kierunku struktury Polityka permutacji W kierunku płótna Analiza struktury Polityczność Maurer 8. Rzemieślnicy języka Próby znakowe Podziemny land art 9. Ptasia noga V. W KIERUNKU CENZURY 1. Tolerowani przez tolerujących / tolerowani przez tolerancyjnych 2. Niezrealizowane prace, zaciemnione obrazy Ocenzurowana wiadomość wysłana za pośrednictwem ZEROPOST Akcje robienia niczego Subradości 3. Niezrealizowane wystawy Sztuka fair play Cenzura jako opakowanie 4. Bądź zakazany! Sztuka jako opozycja Ideologiczna wspólnota głosu Już podpisane 5. W kierunku słownika cenzury Trzy kwiaTy Lewa sztuka W kierunku cenzury języka oficjalnej polityki Przyspieszenie/prędkość Stempel (Pozorna) równowaga Socrealizm (Paizsa). Pleksiglas – kapsuła czasu w obliczu cenzury Wobec tradycji impresjonizmu Strach Czwarte i piąte T Podziemie Spalone obrazy. Sztuka lewa – sztuka prawa 6. Cenzura jako byt językowy 7. Zamiast autocenzury W poszukiwaniu kuratora. Semantyczne unerwienie przestrzeni a „fatamorgana oazy” Krzesło wstawione w kontekst polityki państwa i Kościoła Bűn/tett Sztuka jako „czyn, który nic nie zmienia”. Siła bezsilnych. Bezsilność silnych W trosce o kata Węzeł psychomasochistyczny. Niewiedza jako postawa aktywna. Spór o desygnaty Nieoczekiwana uprzejmość Majora ZAKOŃCZENIE BIBLIOGRAFIA SPIS ILUSTRACJI INDEKS NAZWISK