Norweska kronika Mnicha Teodoryka. Północna tradycja historyczna wprowadzona w nurt dziejów powszechnych (koniec XII wieku)

Szczegóły produktu Z kroniki Mnicha Teodoryka nie dowiemy się, co mógł myśleć „przeciętny wiking”. Próżno szukać w niej odwołań do przedchrześcijańskiej kultury czy mitologii, postrzeganych inaczej niż przez pryzmat interpretatio Christiana. Samo posługiwanie się łaciną pociągało za sobą rozmaite konsekwencje w treści i konstrukcji wypowiedzi. Jako autor Teodoryk z pewnością ustępuje pod względem rozmachu intelektualnego swoim sławniejszym kolegom po piórze – Saksonowi i Snorriemu. Wszakże ukończona w latach 1177–1188 Historia de antiquitate regum Norwagiensium konkuruje o zaszczytne miano najstarszej norweskiej kroniki – i już choćby z tego powodu powinna zostać uznana za dzieło dla rodzimej kultury fundamentalne. Teodoryk podjął w niej pionierską próbę skonstruowania norweskich dziejów, począwszy od zjednoczenia kraju do czasów niemal sobie współczesnych. Przekonywał w niej, że Norwegowie, mając własną historię, nie są już ludem barbarzyńskim, tylko pełnoprawnym członkiem cywilizowanej ekumeny. W sukurs szły mu erudycja, zdobyta prawdopodobnie w paryskim opactwie św. Wiktora, wiedza uzyskana od Islandczyków, a także niewątpliwe atuty rodzimej historii, z Olafem Świętym na czele. SPIS TREŚCI: Wstęp / 7 Rozdział 1. Autor i jego dzieło / 21 1. Tradycja rękopiśmienna kroniki Teodoryka / 21 2. Co wiadomo o Teodoryku i o jego erudycji? / 37 3. Kiedy została spisana kronika Teodoryka? / 55 4. Tytuł kroniki Teodoryka / 59 5. Kronika Teodoryka a inne islandzko-norweskie dzieła historyczne z XII wieku / 64 Rozdział 2. Narracje o władcach norweskich w synoptykach / 81 1. Kronika Teodoryka: historia kościelna czy historia królów? / 81 2. Narracja Teodoryka a pozostałe norweskie synoptyki / 118 Rozdział 3. Szczególna pamięć platońska, boecjańskie zapomnienie i starożytne pieśni / 163 1. Uwagi wstępne / 163 2. Teodoryk o klęskach żywiołowych następujących co piętnaście tysięcy lat / 169 3. Islandczycy i egipscy kapłani, Norwegowie i Ateńczycy / 181 4. Scriptorum inopia przyczyną zapomnienia. Pamięć a sukcesja dynastyczna / 195 5. Antiqua carmina jako gwarancja trwania pamięci o dawnych wydarzeniach / 214 6. Podsumowanie / 233 Rozdział 4. Chrzest Olafa świętego: analogia lokalnego bohatera z powszechnodziejowym herosem / 237 1. Uwagi wstępne / 237 2. Autorytet Hieronima / 244 3. Teodoryk i XII-wieczna dyskusja nad Donatio Constantini / 247 4. Olaf Święty jako Nowy Konstantyn? / 253 5. Czy Norwegowie mają swoją własną historię? / 256 6. Podsumowanie / 265 Rozdział 5. Męczeństwo św. Olafa i topos mroźnej północnej Norwegii / 267 1. Uwagi wstępne / 267 2. Teodoryk o męczeństwie Olafa / 269 3. Norwegia jako kraina północna – przykłady porównawcze / 279 4. Podsumowanie / 293 Zakończenie / 297 Bibliografia / 301 Summary / 337 Indeks osobowy / 341