Paradoksy apofatyzmu

Szczegóły produktu W monografii przedstawiono trzy logiczne aspekty apofatyzmu: semantyczny, epistemiczny oraz teorio-porządkowy na podstawie trzech najpopularniejszych interpretacji tej doktryny – teologii apofatycznej rozumianej jako teologia milczenia, teologicznego sceptycyzmu oraz mistycyzmu o pochodzeniu neoplatońskim. Na teologii milczenia ciąży paradoks o charakterystyce zbliżonej do znanych paradoksów semantycznych (na przykład paradoksu kłamcy) – skoro mówimy, że o Bogu nic nie można powiedzieć, właśnie o nim coś powiedzieliśmy, przeczymy zatem sami sobie. Na kartach tej książki przeprowadzono analizy, z których wniosek każe uznać obecne w literatu-rze próby zachowania spójności tej doktryny za niesatysfakcjonujące. Pokazano także, że wykładnia teologicznego sceptycyzmu wyrażona w języku epistemicznej logiki modalnej przybiera postać znanych paradoksów epistemicznych: problemu Moore’a, paradoksu poznawalności Churcha-Fitcha oraz paradoksu wiedzy (znawcy). W końcu ujawniono teologiczne, filozoficzne i logiczne problemy rekonstrukcji neoplatońskiego mistycyzmu w obrębie algebry zbioru potęgowego, wliczając warunki, pod jakimi można w jej ramach wywieść sprzeczność w stylu antynomii Russella. Można uznać, że monografia przedstawia argumentację za tezą, według której paradoksalna samozwrotność stanowi inherentną i niezbywalną własność teologii apofatycznej, zdając przy okazji sprawę z imponującego filozoficznego (i logicznego) potencjału tej doktryny. SPIS TREŚCI: Przedmowa / 11 Wstęp / 13 Część pierwsza Aspekt semantyczny (oraz logiczny sensu largo) Rozdział 1. Teologia apofatyczna jako teologia milczenia / 33 Pseudo-Dionizyjskie korzenie teologii milczenia / 34 Teologia milczenia – źródła niewysławialności i kwestia nazewnictwa / 39 Paradoksalny charakter teologii milczenia / 42 Uwaga o kategorii językowej terminu „Bóg” / 51 Rozdział 2. Negacja jako „zaprzeczenie wszystkich bytów” / 57 Twierdzenia / 58 Zaprzeczenia „jednostkowe” oraz „zaprzeczenie wszystkich bytów” / 59 Dyskusja / 61 Rozdział 3. Słaba teoria niewysłowionego / 65 Własności substancjalne i formalne / 66 Dyskusja / 69 Rozdział 4. Uniwersalna i egzystencjalna zasada teologii negatywnej / 77 Metafora ciemności / 77 Dwie zasady teologii negatywnej i ich paradoksalne konsekwencje / 78 Strategie Küglera / 82 Dyskusja / 83 Rozdział 5. Semantyczna zasada teologii negatywnej / 89 Wewnętrzne i zewnętrzne problemy języka religijnego / 89 Bóg jako obiekt poza zakresem przedmiotowym predykatów ludzkiego języka / 91 Dyskusja / 94 Rozdział 6. Elementy logiki modalnej w formalnej rekonstrukcji tezy o niewysławialności / 97 Prawdy fundamentalne i przygodne / 98 Fundamentalna zasada teologii negatywnej i milczenie w „teologicznym pokoju” / 101 Dyskusja / 103 Rozdział 7. Klasyczna teoria niewysławialności / 113 Typologia znaczeń i możliwych teorii religii / 113 Tajemnica częściowego znaczenia / 115 Teoria nonsensu / 120 Dyskusja / 123 Rozdział 8. Pozytywna teologia negatywna / 137 Cztery tezy i typologia interpretacji apofatycznej doktryny Pseudo-Dionizego Areopagity / 138 Agnostyczna teologia negatywna / 144 Negatywna teologia negatywna / 153 Pozytywna teologia negatywna / 156 Dyskusja / 162 Część druga Aspekt epistemiczny Rozdział 9. Niewysławialność vs niepoznawalność. Uwaga o relacjach między językiem a umysłem w kontekście apofatycznym / 175 Problem niekomunikowalności znaczenia w języku religijnym / 177 Język a poznanie / 182 Rozdział 10. Teologia apofatyczna jako teologiczny sceptycyzm / 191 Mojżesz Majmonides / 192 Paradoksalny charakter teologicznego sceptycyzmu / 197 Posiadanie i nabywanie wiedzy jako model procesów mentalnych w kontekście teologicznego sceptycyzmu / 198 Rozdział 11. Epistemiczne paradoksy teologicznego sceptycyzmu / 201 Problem Moore’a / 203 Paradoks Churcha-Fitcha / 207 Paradoks znawcy (knower’s paradox) / 212 Część trzecia Aspekt teorio-porządkowy Rozdział 12. Teologia negatywna jako mistycyzm inspirowany neoplatonizmem / 219 Neoplatońskie źródła teologii apofatycznej / 220 Neoplatonizm Damascjusza a apofatyzm / 224 Rozdział 13. Ontologia formalna neoplatońskiego mistycyzmu / 227 Własności jako relacje część–całość / 228 Porządki na klasie przedmioto-własności / 230 Dyskusja / 234 Zakończenie / 245 Bibliografia / 257 Spis rysunków / 271 Summary / 273 Indeks osób / 277