Norwidowski świat rzeczy

Szczegóły produktu Badanie kultury, tworzenie silnej wspólnoty interpretacyjnej powinno być głównym zadaniem polskiej humanistyki, stąd niniejsza monografia – zbiór kolejnych odczytań Norwida potwierdzających wagę pisarza i jego miejsce w naszej kulturze. Autorzy artykułów skoncentrowali się na aspekcie pozornie najbardziej oczywistym i uchwytnym w literackim obrazowaniu – na rzeczach, materialnych artefaktach. Używają kategorii „rzeczy”, a nie „przedmiotu”, ponieważ rzeczy w dziełach artysty – i to zarówno w literaturze, jak i w plastyce – rzadko pozostają jedynie tłem, transparentnym elementem materialnego świata przedstawionego. W twórczości Norwida rzeczy to najczęściej semantyczne diady, zbliżające się bądź do alegorii, bądź do symbolu i ewokujące złożone sensy naddane. Czy taka tendencja dominuje w całej twórczości Norwida, czy zmienia się w czasie? W jakim stopniu jest uwarunkowana gatunkami uprawianymi przez artystę? Ku odpowiedzi na te pytania wiedzie refleksja nad różnymi zakresami tematycznymi wiążącymi się z rzeczami w twórczości Norwida. Do udziału w refleksji nad tak zarysowanym tematem zostało zaproszone grono norwidologów reprezentujących różne pokolenia i perspektywy badawcze. Kierunki myślenia o świecie norwidowskich rzeczy ułożyły się w trzy, uzupełniające się wzajemnie, bloki zagadnień. Pierwszy z nich zmierza ku ujęciom syntetyzującym problematykę; autorzy sięgają tutaj po konteksty filozoficzne i komparatystyczne. Druga część książki gromadzi teksty, w których badacze skupiają uwagę na poszczególnych rzeczach lub ich grupach i jakkolwiek wywód wiedzie w kierunku interpretacji, to punktem wyjścia i dominantą są tutaj obrazowe ujęcia rzeczy w utworach Norwida. Trzeci blok zawiera rozdziały, których nadrzędną perspektywą jest zmierzająca ku kompletności interpretacja poszczególnych utworów i dopiero na tym tle autorzy eksponują i analizują funkcje motywów będących przedmiotem namysłu w całym tomie. Takie wieloperspektywiczne ujęcie problemów koresponduje z obecną w twórczości Norwida tendencją do oświetlania tematów i obrazów z różnych stron, co zresztą interpretatorzy poety wielokrotnie zauważyli. SPIS TREŚCI: Od redakcji / 9 Część I. W stronę „całości” Józef Franciszek Fert Norwidowskie słoworzecze? / 15 Edward Kasperski Antropologia rzeczy Cypriana Norwida. Reizm – wykładnia humanistyczna – transcendencja / 31 Sławomir Rzepczyński O ludziach „u-rzeczowionych”. Norwid wobec dziewiętnastowiecznej reifikacji świata / 59 Zofia Dambek-Giallelis Niecodzienna codzienność, czyli o (nie)przejrzystości świata rzeczy Norwida / 73 Wiesław Rzońca Przedmiot materialny jako substrat symbolu – kontekst historycznoliteracki Norwidowskiego dzieła okresu dojrzałego / 87 Barbara Stelmaszczyk Aksjologiczny wymiar „rzeczy świata tego” w liryce Norwida / 103 Karol Samsel Norwid – brakujący bok „kwadratu nieprzedstawialności” (Norwid–Prus–James–Conrad) / 117 Agata Brajerska-Mazur „Odpowiednie dać rzeczy – słowo!” w przekładzie / 137 Tomasz Jermalonek Norwidowskie „białe kwiaty” w poezji / 151 Część II. Ku rzeczom i przedmiotom Ks. Antoni Dunajski Semantyczne funkcje obiektów sakralnych i paramentów liturgicznych w pismach Norwida / 169 Paweł Bondaruk „Całowanie patyn”, czyli o przedmiotach liturgicznych w pismach Norwida / 183 Dariusz Pniewski Funkcje literackich przedstawień artefaktów w wybranych tekstach Norwida / 193 Izabela Dobrzeniecka Nagrobek, smętarz, katakomba – Norwidowskie rzeczy ostateczne / 209 Magdalena Karamucka Książka, księga, zwój... Wokół problematyki materialnego wymiaru tekstu w refleksji Norwida / 223 Włodzimierz Toruń Książki Norwida / 239 Paulina Abriszewska Norwidowskie pióro o piórze / 253 Edyta Chlebowska „Rozmyślając rzeczy znikome” – symbole „Vanitas” w twórczości plastycznej Norwida / 269 Dorota Dec O „Rembrandtowskim pęzlu” / 297 Marek Stanisz Co Norwid wiedział o instrumentach muzycznych? Kilka uwag / 311 Bartłomiej Łuczak Motywy instrumentów muzycznych w pisarstwie i plastyce Norwida – wprowadzenie do problematyki / 331 Renata Gadamska-Serafin Pieniądz – „deus ex machina” w dramatach Norwida / 349 Dominika Wojtasińska Stroje w Norwidowskich pismach / 391 Część III. W kręgu interpretacji Agnieszka Nurzyńska-Kozak Nić i wstążka w twórczości Norwida do roku 1852 / 411 Magdalena Woźniewska-Działak Rzecz o Norwidowskim wachlarzu bytów. Uwagi o „Wędrownym Sztukmistrzu” / 429 Piotr Chlebowski O rzeczach kilku w „Quidamie” / 441 Agnieszka Komorowska Przedmioty w dramatach Norwida. Próba klasyfikacji / 463 Grażyna Halkiewicz-Sojak Semantyczny ciężar jednej czapki i jednej fotografii / 479 Radosław Sioma Pamięć zmysłów?... O „Czułości” Cypriana Norwida / 489 Mateusz Grabowski Przestrzenie meta-fizyczne w ostatnich utworach Norwida / 503 Indeks osób / 525 Indeks pism Norwida / 537