Kant, Dzieła zebrane, t. III: Prolegomena do wszelkiej przyszłej metafizyki, która ma wystąpić jako nauka. "Ugruntowanie metafizyki moralności. Metafizyczne podstawy przyrodoznawst

Szczegóły produktu Strona serii Od Redakcji: Pierwsze polskie tłumaczenie Grundlegung zur Metaphysik der Sitten ukazało się w Warszawie w 1906 roku, w przekładzie Mścisława Wartenberga pod tytułem "Uzasadnienie metafizyki moralnośc"i. W roku 1953 opublikowano jego wznowienie opatrzone przypisem: „przekład przejrzał Roman Ingarden”. Ale owo przejrzenie zaowocowało tylko niewieloma poprawkami, dokonanymi głownie na pierwszych stronach. […] Specyfika przekładu Wartenberga powoduje, że nie da się go przerobić i uwspółcześnić w taki sposób, by wciąż pozostał on przekładem Wartenberga. Dlatego zawartego w niniejszym tomie tłumaczenia dokonał na nowo Mirosław Żelazny, który oczywiście obficie czerpał z propozycji zawartych w owej pierwszej edycji. Gdy idzie o tamto, służące polskiemu czytelnikowi od przeszło stu lat tłumaczenie, nie do utrzymania jest już sama propozycja przekładu Grundlegung zur Metaphysik der Sitten jako Uzasadnienie metafizyki moralności. Niemieckie Grund w tym konkretnym przypadku nie może być tłumaczone jako ‘zasada’ (temu polskiemu terminowi odpowiadają inne pojęcia filozofii Kanta),lecz po prostu jako ‘grunt’ (a już najlepiej ‘racja’, od łacińskiego ratio, lecz ten ostatni wariant trudno byłoby w tym przypadku zastosować). Również rzeczownik Sitte użyty jest w oryginalnym tytule dzieła w liczbie mnogiej, zaś ani niemieckie Moral, ani polskie ‘moralność’ liczby mnogiej nie mają. Być może należałoby więc odróżnić niemieckie Moral, tłumacząc je jako ‘moralność’, od Sitten przekładanego jako ‘obyczaj’, ‘obyczajność. […] Poprawne tłumaczenie tytułu dziełka brzmiałoby wówczas: Ugruntowanie metafizyki obyczajów. Ze względu na utrwaloną w polskim języku filozoficznym tradycję, taka propozycja wydaje się jednak niewskazana. "Krytyka praktycznego rozumu" była na język polski tłumaczona trzykrotnie. W 1911 roku ukazała się we Lwowie jej edycja, w przekładzie Leona Kierskiego. Przekład ten może dziś zainteresować tylko historyków filozofii specjalizujących się w dziejach recepcji myśli Kanta. Tłumaczenia dokonano zgodnie z tradycją szkoły Wartenberga, który zresztą napisał do niego przedmowę. […] Wydanie zawarte w niniejszym tomie skierowane jest zaś przede wszystkim do czytelników, którzy języka niemieckiego nie znają i dlatego musi uwzględniać współczesną gramatykę i składnię polską. Te same wymagania spowodowały naszą rezygnację z prób korekty wspomnianego przekładu Uzasadnienia metafizyki moralności. W pięknej polszczyźnie, współcześnie dobrze zrozumiałej, sporządzony został natomiast wydany w Warszawie w 1911 roku przekład Krytyki praktycznego rozumu autorstwa Benedykta Bornsteina. [...] Benedykt Bornstein był też tłumaczem pierwszego polskiego wydania Prolegomenów do wszelkiej metafizyki, która w przyszłości będzie mogła wystąpić jako nauka opublikowanego w 1918 roku. W niniejszym wydaniu postanowiliśmy wykorzystać oba przekłady Bornsteina, napisane ładną polszczyzną i odznaczające się dużymi walorami merytorycznymi. Podstawą naszej edycji w obu przypadkach jest gruntownie zmodernizowany przekład pierwotny. W swej pracy redakcyjnej zastosowaliśmy metodę spotykaną ostatnio we włoskiej szkole historyczno-filozoficznej. Tekst źródłowy, zapisany normalną czcionką stanowi substancję zabytkową i jest autorstwa Bornsteina. Dokonaliśmy tu jedynie zmiany składni, gramatyki i ortografii, zgodnie z zasadami współczesnej pisowni polskiej. Partie zmienione przez nas zostały zapisane czcionką o jeden stopień mniejszą, by odróżniały się od tekstu pierwotnego. Są to istotne i szerokie zmiany. Liczne słowa i frazy polskiego języka literackiego, które od 1911 roku wyszły z użycia lub straciły swój pierwotny sens, zastąpiono ich współczesnymi odpowiednikami. "Metaphysische Anfangsgründe der Naturwissenschaft" ("Metafizyczne podstawy przyrodoznawstwa") to jedyny zawarty w niniejszym tomie przekład dotąd nieopublikowanej w języku polskim większej rozprawy Kanta. Praca ta została po raz pierwszy wydana w 1786 roku, dokładnie w stulecie publikacji najważniejszej rozprawy Isaaca Newtona: "Philosophiae Naturalis Principia Mathematica". Mirosław Żelazny Tomasz Kupś SPIS TREŚCI: Słowo wstępne do pierwszej polskiej edycji Dzieł zebranych ImmanuelaKanta / 5 Od redakcji / 7 Nota edytorska / 11 1783. Prolegomena do wszelkiej przyszłej metafizyki, która będzie mogła wystąpić jako nauka [Przedmowa] / 15 Uwagi wstępne o specyfice wszelkiego metafizycznego poznania / 25 Głównego pytania transcendentalnego część pierwsza: Jak jest możliwa czysta matematyka / 39 Uwagi I–III / 45 Głównego pytania transcendentalnego część druga: Jak jest możliwe czyste przyrodoznawstwo? / 52 Dodatek do czystego przyrodoznawstwa / 78 Głównego pytania transcendentalnego część trzecia: Jak jest w ogóle możliwa metafizyka? / 82 I. Idee psychologiczne / 88 II. Idee kosmologiczne / 92 III. Idea teologiczna / 101 Uwaga ogólna do idei transcendentalnych / 102 Zakończenie: O wyznaczeniu granic czystego rozumu / 104 Rozwiązanie ogólnego pytania prolegomenów: W jaki sposób jest możliwa metafizyka jako nauka? / 117 Dodatek / 124 Przykład sądu o Krytyce przed jej zbadaniem / 125 Propozycja zbadania Krytyki, po którym będzie można wydać o niej sąd / 132 1785. Ugruntowanie metafizyki moralności Przedmowa / 139 Rozdział pierwszy. Przejście od wspólnego rozumowego poznania moralnego do poznania filozoficznego / 146 Rozdział drugi. Przejście od popularnej moralnej mądrości świata do metafizyki moralności / 160 Rozdział trzeci. Przejście od metafizyki moralności do krytyki czystego praktycznego rozumu / 202 1786. Metafizyczne podstawy przyrodoznawstwa Przedmowa / 223 Rozdział pierwszy. Metafizyczne podstawy foronomii / 235 Rozdział drugi. Metafizyczne podstawy dynamiki / 252 Rozdział trzeci. Metafizyczne podstawy mechaniki / 294 Rozdział czwarty. Metafizyczne podstawy fenomenologii / 311 1788. Krytyka praktycznego rozumu Przedmowa / 325 Wstęp. O idei krytyki praktycznego rozumu / 337 Część pierwsza. Elementarna nauka czystego praktycznego rozumu / 341 Księga pierwsza. Analityka czystego praktycznego rozumu / 343 Rozdział pierwszy. O podstawowych zasadach czystego praktycznego rozumu / 343 I. O dedukcji zasad podstawowych czystego praktycznego rozumu / 368 II. O upoważnieniu czystego rozumu w praktycznym zastosowaniu do rozszerzenia, które w zastosowaniu wyłącznie spekulatywnym nie jest dla niego możliwe / 376 Rozdział drugi. O pojęciu przedmiotu czystego praktycznego rozumu / 383 O typizacji czystej praktycznej władzy sądzenia / 392 Rozdział trzeci. O pobudkach czystego praktycznego rozumu / 397 Krytyczne oświetlenie analityki czystego praktycznego rozumu / 413 Księga druga. Dialektyka czystego praktycznego rozumu / 431 Rozdział pierwszy. O dialektyce czystego praktycznego rozumu w ogóle / 431 Rozdział drugi. O dialektyce czystego rozumu w określaniu pojęcia najwyższego dobra / 434 I. Antynomia praktycznego rozumu / 437 II. Krytyczne usunięcie antynomii praktycznego rozumu / 437 III. O pierwszeństwie czystego praktycznego rozumu w jego połączeniu ze spekulatywnym / 443 IV. Nieśmiertelność duszy jako postulat czystego praktycznego rozumu / 445 V. Istnienie Boga jako postulat czystego praktycznego rozumu / 447 VI. O postulatach czystego praktycznego rozumu w ogóle / 454 VII. W jaki sposób można pomyśleć rozszerzenie czystego rozumu w praktycznym zamiarze, nie rozszerzając przez to zarazem jego poznania jako rozumu spekulatywnego? / 456 VIII. O uznaniu za prawdziwe, wywołanym potrzebą czystego rozumu / 464 XI. O proporcji między władzami poznania człowieka mądrze odpowiadającej jego praktycznemu przeznaczeniu / 468 Część druga. Nauka o metodzie czystego praktycznego rozumu / 471 Zakończenie / 483 Uwagi rzeczowe Prolegomena / 489 Ugruntowanie metafizyki moralności / 511 Metafizyczne podstawy przyrodoznawstwa / 523 Krytyka praktycznego rozumu / 542