Jezuici wobec tradycji średniowiecznej. Barokizacje kościołów w Kłodzku, Świdnicy, Jeleniej Górze i Żaganiu

Szczegóły produktu Książka jest pierwszą próbą określenia stosunku jezuitów do sztuki średniowiecznej na obszarze Śląska, należącego w okresie nowożytnym do Prowincji czeskiej zakonu. Prezentuje realizacje artystyczne w czterech wymienionych ośrodkach w oparciu o dokumenty przechowywane w centralnym archiwum jezuitów w Rzymie oraz archiwalia kłodzkie znajdujące się w Krakowie, w większości do tej pory nie znane i nie publikowane. Pozwoliło to na szczegółową rekonstrukcję chronologii prac, ich fundatorów, a w niektórych wypadkach również autorów. Książka zawiera także pełny wykaz artystów zakonnych działających przy wymienionych ośrodkach i ich krótkie biografie. W wypadku kilku najwybitniejszych, takich jak Christoph Tausch, Johann Riedel czy Adam Thille, potwierdza dotychczasowe atrybucje i wskazuje nowe. Wprowadza do literatury przedmiotu bardzo interesujące wypowiedzi rektorów, zwłaszcza kolegium w Świdnicy, na temat dzieł sztuki, które wskazują na upodobania estetyczne fundatorów, a zwłaszcza na polemiczną wymowę ideową skierowaną do protestantów. Przedstawia także źródła inspiracji dla poszczególnych realizacji znajdujące się w Rzymie, Wiedniu i Pradze. Wskazuje przy tym na subtelny dialog z tradycją średniowieczną, którą jezuici starali się wykorzystać w celu legitymizacji swojej obecności w protestanckich miastach i przekonania innowierców do swoich racji, co nie zawsze kończyło się sukcesem. SPIS TREŚCI Wstęp. Stan badań 7 Rozdział I. Tło historyczne: Śląsk i hrabstwo kłodzkie w 2. połowie XVII i w 1. połowie XVIII wieku 27 Rozdział II. Stosunek do sztuki średniowiecznej w XVII i XVIII wieku w krajach monarchii habsburskiej 38 1. Przedstawienia kultowe 43 2. Architektura. Barokizacje kościołów gotyckich 52 3. Wybrane przykłady barokizacji na Śląsku i ich fundatorzy 63 Rozdział III. Jezuici wobec tradycji średniowiecznej 86 1. Przedstawienia kultowe 88 2. Architektura świątyń zakonnych 91 3. Barokizacje jezuickie w Europie Środkowej 94 Rozdział IV. Fundacje artystyczne śląskich jezuitów 105 1. Uwarunkowania ekonomiczne 105 2. Wydatki na realizacje artystyczne i rola fundatorów 110 3. Twórcy 118 a) artyści zakonni – koadiutorzy 118 b) artyści spoza zakonu 125 4. Rozwiązania formalne stosowane przez jezuitów 129 a) przekształcenia architektoniczne i wystrój rzeźbiarski 129 b) wystrój malarski 145 c) aranżacja wyposażenia i jego geneza 146 ołtarze główne – ołtarze boczne – ambony – konfesjonały – prospekty organowe – rzeźba – malarstwo d) najważniejsze motywy ikonograficzne 176 ołtarze główne – ołtarze boczne – wizerunki kultowe i relikwie – ambony i konfesjonały – prospekty organowe – pozostałe elementy wyposażenia Rozdział V. Podsumowanie i zakończenie 199 1. Jezuickie zespoły architektoniczne a problem inkulturacji w społeczeństwie protestanckim 199 2. Specyfika barokizacji śląskich i kłodzkich jezuitów na tle środkowoeuropejskim 203 Katalog 211 1. Kościół pw. Wniebowzięcia NMP w Kłodzku 211 2. Kościół pw. Panny Marii, Św. Stanisława i Św. Wacława w Świdnicy 219 3. Kościół pw. Św. Erazma i Św. Pankracego w Jeleniej Górze 226 4. Kościół pw. Św. Piotra i Św. Pawła w Żaganiu 229 Aneks 233 Bibliografia 237 Zusammenfassung 253 Spis ilustracji 259 Indeks topograficzno–rzeczowy 265 Indeks osób 273