Homo defectus w kulturze późnej nowoczesności. Geneza i ewolucja antropobiologii i teorii instytucji Arnolda Gehlena

Szczegóły produktu Rodzimy się przedwcześnie, nadzy, bezbronni i nieprzystosowani do życia. Liczne cechy naszej anatomii i fizjologii będące oznaką spowolnienia rozwojowego powodują, że przypominamy pod wieloma względami dojrzały płciowo embrion szympansa. W punkcie wyjścia jesteśmy zatem nie tyle inteligentną, uduchowioną istotą, lecz wybrakowanym biologicznie zwierzęciem zdanym na długotrwałą opiekę. Kontrast między naszą ułomnością a niemającym precedensów w świecie przyrody sukcesem ewolucyjnym, między pierwotną niemocą a niebywałą kreatywnością kulturową stanowi paradoks, który leży u podłoża refleksji Arnolda Gehlena, współtwórcy klasycznej antropologii filozoficznej. SPIS TREŚCI: Wstęp / 7 Rozdział I Między egzystencjalizmem a nazizmem – wczesna twórczość Arnolda Gehlena / 16 1.1. Filozoficzne preludium – wokół teorii konstytucji Hansa Driescha / 16 1.2. Założenia absolutnej fenomenologii w Wirklicher und unwirklicher Geist / 27 1.3. Melancholia filozofii – egzystencjalny platonizm wczesnego Gehlena / 33 1.4. Logika sytuacji – fenomenologiczna analiza egzystencji / 40 1.5. Idealistyczny zwrot – w poszukiwaniu istoty wolności / 53 1.6. Gehlen a Heglowska filozofia prawa / 67 1.7. Arnold Gehlen w III Rzeszy / 92 1.8. Antropologiczne prolegomena / 109 Rozdział II Główne założenia elementarnej antropologii / 119 2.1. Geneza antropologii filozoficznej Arnolda Gehlena / 119 2.1.1. Antropologiczny zwrot w filozofii / 121 2.1.2. Gehlen a klasycy antropologii filozoficznej (Scheler, Plessner) / 132 2.1.3. Biologiczne inspiracje (Alsberg, Uexküll, Buytendijk, Bolk, Portmann, Lorenz) / 160 2.2. Człowiek jako istota naznaczona brakiem / 182 2.2.1. Założenia metodologiczne elementarnej antropologii / 182 2.2.2. Teoretyczne deficyty tezy o filo- i ontogenetycznej ułomności człowieka / 192 2.3. Antropologiczna teoria działania – odciążenie deficytów biologicznych / 211 2.3.1. Człowiek jako istota działająca / 211 2.3.2. Geneza ludzkiej mowy – kompensacyjna funkcja języka / 225 2.3.3. Kultura jako odciążenie – prolegomena teorii instytucji / 242 Rozdział III Diagnoza współczesności w świetle teorii instytucji / 256 3.1. Geneza instytucji w Urmensch und Spätkultur – uwagi wstępne / 256 3.2. Kategorialna analiza instytucji / 264 3.3. Działanie rytualno-przedstawiające – narodziny instytucji / 293 3.4. Industrializacja kultury – antropologiczna koncepcja techniki / 313 3.5. Nowy subiektywizm / 325 3.6. Hipermoralność a pluralizm etyczny / 346 3.7. Koniec historii? / 364 Zakończenie – krytyczna recepcja, nawiązania, kontynuacje / 379 4.1. Krytyczna recepcja – zarzut biologizmu i konserwatyzmu / 383 4.2. W poszukiwaniu zagubionej intersubiektywności – Gehlen i Mead / 401 4.3. Zakłócona komunikacja: Gehlen – Habermas / 416 4.4. Panoramiczne spojrzenie na późną recepcję myśli Gehlena (Apel, Luhmann, Claessens, Rehberg) / 436 Bibliografia / 460